Een viering van zwart genot

Hélène Christelle Munganyende is schrijver en politicoloog in opleiding. Ze publiceert over feminisme en de politieke emancipatie van zwarte millenials.

“Ik zou mezelf omschrijven als politiek geëngageerde schrijver. Toen ik naar Brussel verhuisde vanuit Nederland om Politieke Wetenschappen te studeren, hoopte ik via Europese politieke instellingen verandering in de samenleving te kunnen brengen. Door de jaren heen realiseerde ik me dat invloed uitoefenen op het publieke debat, juist op lokaal niveau, een onmisbaar onderdeel is van maatschappelijke verandering. Een verscheidenheid aan zwarte stemmen in het publieke debat is dan wel noodzaak. Ik geloof erin dat als je mensen een podium biedt, een collectief aan stemmen door kan dringen tot de mensen, om zo tot collectieve oplossingen te komen. Ik was zelf een zwarte vluchteling uit Rwanda en heb met mijn ouders het hele documentatieproces van AZC tot naturalisatie moeten doorlopen. Omdat ik jong was toen ik hier kwam, verliep dat proces relatief snel. Dat geldt niet altijd voor vluchtelingen die hier, vaak onder nog precairdere omstandigheden, naar toekomen. Voor die verschillende belevenissen van zwart-zijn in Nederland wil ik aandacht vragen.”

Alledaags verzet

“Ik ben jong en ik weet niet welke kant mijn politieke of literaire interesses uit zullen gaan. Mijn doel is in ieder geval om maatschappelijke verandering teweeg te brengen en invloed uit te oefenen op beleid via alledaags verzet. Ik run samen met zeven vrouwen in Eindhoven de stichting IamSHERO, wij helpen jonge vrouwen van kleur in hun school en carrière loopbaan. Ik wil kansen delen met jonge meiden, die ik zelf niet altijd aangereikt heb gekregen.”

Niet alleen empoweren, maar co-creëren

“Co-creatie is voor mij de stap na empowerment. Wij hebben zelf in de posities die we bekleden en de instituten waarin we zitten, ook nog veel te leren. Wij hebben zelf in de posities die we bekleden en de instituten waarin we zitten, ook nog veel te leren. Daarom geloof ik vooral in de wisselwerking die ontstaat als verschillende mensen uit verschillende lagen van de samenleving met elkaar in gesprek gaan. Daar is het blootleggen van de verscheidenheid binnen de zwarte gemeenschap in Nederland voor nodig.”

Vrijgevochten zwart, zorgeloos vrouw

“Er zijn veel vrouwen om me heen die mij inspireren. Zo maakt Ebissé Rouw van de Amsterdam University Press bijvoorbeeld zwart literair talent zichtbaar in de Nederlandse wereld van de letterkunde. Ze geeft begeleiding en biedt mensen uit de gemeenschap een podium. En ik kijk erg op tegen actrice en Black Achievement Month ambassadeur van 2017 Romana Vrede. Zij geeft op een geheel zorgeloze manier haar vrouw zijn, zwart zijn en queer zijn vorm. Wat zij doet is ‘zwart genot’ weer normaal maken. De dagelijkse beelden van zwarte mensen die wij voorgeschoteld krijgen, zijn vaak van zwarte pijn; migranten die de overtocht proberen te maken, politiegeweld in de Verenigde Staten, Nederland en Europa en de demonisering van zwarte vrouwen als Sylvana Simons in de media. Naast de taak om die problematiek continue te blijven benoemen, wil ik ook zwart genot meer gaan normaliseren. Hoe ziet zwart genot eruit? Wie zijn wij als mens in ons dagelijkse bestaan? Ik hoop dat de Black Achievement Month ons dichter bij een vrijgevochtenheid brengt, die zwart genot weer normaal maakt, doorvertaald naar onze dagelijkse levens.”